Ik vond het vroeger altijd bijzonder. Eigenlijk vond ik het eerlijk gezegd gewoon irritant. Dat ik op 4 mei om 20.00 ‘s avonds moest stoppen met voetballen op het veldje achter ons huis. Dat ik dan naar binnen werd geroepen om twee hele minuten nat van het zweet én met een vieze modderbroek te moeten kijken naar mensen die hun mond stijf dichthielden. Daarna blies er iemand op een toeter en mocht ik weer verder voetballen. Ik snapte daar als kind he-le-maal niks van. Hoezo moest dit? Waarom trek je een kind voor de buis als hij aan het voetballen is? “Gewoon twee minuten je mond houden”, zeiden mijn ouders als ik protesteerde. “Dit doen we voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Dat is belangrijk. Veel mensen gaven hun leven tijdens de oorlog zodat jij hier nu vrij en zorgeloos kunt voetballen.”. Ik trok een ietwat chagrijnig gezicht en keek naar de televisie. Naar de Dam. Toen naar de koningin. Ik luisterde naar de gedichten. Die ik ook stom vond.
Toen ik ouder werd leerde ik over de Tweede Wereldoorlog. Ik luisterde naar verhalen van mijn twee oma’s. Een van hen maakte het bombardement op Rotterdam zelf als jonge vrouw mee. “Godzijdank had ik net pauze jongen. Ik fietste net voorbij de Maasbruggen toen de vliegtuigen kwamen. Ik hoefde ’s middags niet meer naar mijn werk. Dat was er niet meer”. Opa werd opgepakt bij een razzia en naar Duitsland vervoerd om te werken. Hij sprong uit de trein en liep terug naar Rotterdam. Toen hij daar aankwam was mijn vader net geboren. Onwerkelijk. De hongerwinter volgde. In Rotterdam was bijna niets meer te eten. En het was stervenskoud. Mijn vader kreeg gestampte bruine bonen met water en een heel klein aardappeltje. Ze overleefden de oorlog en al kon ik me er weinig bij voorstellen, ik snapte nu wél waarom mijn vader vond dat ik altijd mijn bord leeg moest eten. Mijn oma heeft nooit meer ook maar een woord tegen een Duitser gezegd.
Mijn andere oma maakte de oorlog vanuit Limburg mee. Ze zwaaide naar de Duitse soldaten toen deze rustig en beheerst de grens over reden. Een wereld van verschil. “Wij hadden niet zo erg in de gaten wat er nu eigenlijk gebeurde, jongen. Het duurde een hele tijd voor het nieuws van het bombardement ons bereikte. Wij hadden ook nooit honger. Ze hebben ons nooit kwaad gedaan”. Geen nu.nl, Facebook of Instagram-stories voor mijn oma’s. Dat werd me wel duidelijk.
Inmiddels vertel ik mijn klas over de oorlog. Ik vertel de kinderen van groep zes over mijn oma’s en hun verhalen. Toen ze nog leefde heeft oma er bij mij in de klas zelf over verteld. Doodstil luisterden de kinderen naar oma die vertelde over de moffen en de geallieerden. Alle vingers gingen na afloop de lucht in. Ze wilden alles weten. Weken daarna praatten ze er nog over. Heel erg waardevol. Zeker in deze tijd waarin we kinderen overladen met prikkels en de prestatiecultuur hoogtij viert (daarover meer in mijn volgende column, beloofd!).
“Even twee minuten je mond houden”, hoor ik mezelf tegen mijn zoon zeggen. Hij knikt en kijkt een beetje afwezig naar de televisie. ‘Wat zit ik hier te doen,’ hoor ik hem denken en ik kan een glimlach niet onderdrukken. Ik kijk ook naar het scherm en denk aan mijn oma’s die al jaren geleden zijn overleden. In gedachten haal ik hun gezichten en stemmen weer terug. Ik denk aan mijn vader die precies hetzelfde tegen mij zei en er ook niet meer is. Dan klinkt de Last Post. “Ik ga weer vissen papa”, hoor ik naast me. En weg is hij, met zijn schepnet. Op zoek naar salamanders. Hij is niet zo’n voetballer.
Wat dit stuk met manifesteren te maken heeft? Je bent vrij om daar zelf iets bij te bedenken. Je mag het me laten weten via mijn Instagram @jonaabaan.
Jona Baan (38) is meester en schrijver op een basisschool. Naast zijn werk voor de klas schreef hij succesvolle boeken Fleudemeu en VakantieBaan over zijn werk voor de klas. Hoe hij bij Manifestatie Magazine terecht kwam? Manifesteren. Volgens Jona is dit één van de nieuwe aspecten die kinderen volgens hem mee moeten krijgen. Zo leren ze hun toekomst zelf in te kleuren. Meer weten of zijn boek kopen? Neem even een kijkje op zijn website www.jonabaan.nl. Meer weten of manifesteren? Lees alle andere artikelen over manifesteren.